بزرگ ترین آرشیو پایان نامه ، مقاله ، پاورپوینت ، تحقیق و ترجمه @تهران کارآفرین@
http://1000rahkar.blogsky.com/بزرگ ترین آرشیو پایان نامه ، مقاله ، پاورپوینت ، تحقیق و ترجمه @تهران کارآفرین@
http://1000rahkar.blogsky.com/بررسی افسردگی در زنان
بررسی افسردگی در زنان
دسته: روانشناسی بازدید: 3 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 151 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 50
بررسی افسردگی در زنان
قیمت فایل فقط 6,000 تومان
بررسی افسردگی در زنان
با آنکه در دهه های اخیر‘ پیشرفت های سریع و شگفت انگیزی نصیب جامعه پزشکی گردیده با این حال یک نوع حس بلاتکلیفی و سرماخوردگی نهانی در بین مردم به ویژه در گروه زنان گردیده است. این ناراحتی های گوناگون روانی طبیعتاً جسم آدمی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و شخص را تا سر منزل بیماری های روان تنی و روانی مانند « افسردگی » که یکی از عواقب آن خودکشی است می رساند. به عقیده عده ای از دانشمندان بیش از 60 درصد بیماری های جسمی اغلب به علت فشارهای روانی و عوارض گوناگونی بر دستگاههای مختلف بدن و از جمله کاهش عمر طبیعی شخص می گذارد.
در جامعه ی کنونی که مملو از مشکلات و محیط های متشنج است‘ زمینه ی بیش تری برای بروز بیماری های روانی مهیا شده است و به طبع افسردگی هم به خصوص در زنان روبه افزایش است. به همین علت در این تحقیق ( افسردگی در زنان ) سعی بر شناسایی این بیماری و عوامل به وجود آورنده ی آن به خصوص در زنان شده است و در آخر راه های کسب آرامش از نظر روان شناسی و دیدگاه های قرآن و روایات در مورد افسردگی بیان شده است.
روش تحقیق در این مقاله بر اساس روش کتابخانه ای و روش اسناد و مدارکی و توصیفی و همچنین از منابع دست اول دینی ( قرآن‘ نهج البلاغه و غررالحکم ) و دیگر منابع دست دوم استفاده شده است.
افسردگی یک انحراف خلقی است به عبارت دیگر افکار منحرف و فریب آلود مجموعه ای از احساسات و غم و اندوه‘ عدم اعتماد به نفس‘ بی تفاوتی‘ بی حوصلگی‘ خستگی و ضعف و ... را تحت عنوان افسردگی در فرد به وجود آورده است. علل افسردگی عبارتند از : علل شیمیایی‘ نورونی‘ سکته‘ سیستم اندوکرین‘ افکار منفی و علل ژنتیکی.
افسردگی عمده در میان زنان 18 تا 44 ساله بیشتر شیوع دارد و معمولأ در اواخر دهه بیست زندگی آغاز می شود. در اوایل دهه بیست زندگی ناسازگاریهای زناشویی‘ برای کسانی که ازدواج کرده اند‘ اغلب به نقطه اوج خود می رسد. در گـذشته‘ رایـج ترین داروهـای درمـان افـسردگی‘ داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای؛ ایمی پرامین ( توفرانیل ) و آمی تریپ تیلین ( ایلاویل ) یا بعد از موفقیت این داروها‘ بازدارنده های منوآمین اکسیداز فنلزین ( نوردیل ) و سولفات ترانیل سیپرمین ( پارنات ) بودند. در اکثر موارد‘ این داروها عوارض جانبی ( خشک شدن دهان‘ خواب آلودگی‘ سرگیجه و افزایش وزن ) به همراه دارند و نمی توانند از آن ها برای کسانی که به بیماری های متعدد دیگری دچار هستند‘ استفاده کرد.
راه های کسب آرامش از نظر روان شناسی عبارتند از :توقعات خود را کاهش دهید؛ برای کسب آرامش‘ صراحت گفتار داشته باشید.
راه های کسب آرامش از نظر قرآن و روایات عبارتند از : خداوند می فرماید : « وَ مَن أعرَضَ عَن ذِکری فَإنَّ لَهُ معشیةً فَتنَتاً. طه 124
و هر که از یاد من دل بگرداند‘در حقیقت زندگی تنگ و سختی خواهد داشت. »
و نیز در سوره رعد آیه 27 می فرماید :
« ... إلا بِذِکرِاللّه تَطمَئِنَّ القلوب . آگاه باشید که دل ها با یاد خدا آرامش می یابد. »
رسول الله ( ص ) می فرمایند : « إن هَدفی فی الدُنیا یحبُکَ اللّهُ وَ إن هَدفیما ایدی الناس یحبُکَ الناسُ : به دنیا بی رغبت باش‘ تا خداوند دوستت بدارد به آن چه در دست مردم است بی اعتنا باش تا مردم دوستت بدارند. »
امام علی ( ع ) می فرمایند : « أعظمُ البَلاءِ إنقِطاعِ الرَّجاء : بزرگ ترین بلا نومیدی است. »
در سخنی دیگر آن حضرت فرموده اند که : « قَتَلَ القُنوطُ صاحِبَهُ : نومیدی‘ صاحب خود را می کشد.»
امام باقر ( ع ) می فرمایند : « َیرُالمالِ الثِّقَةُ بِاللّهِ والأسِ مِمّا فی ایدی الناسِ : بهترین سرمایه اعتماد به خداست و چشم طمع برکندن از آن چه مردم دارند. »
امام صادق ( ع ) می فرمایند : « الیأسُ مِمّا فی ایدی الناسِ عزّ المؤمِنِ فی دینِهِ : قطع امید کردن از آن چه مردم دارند‘ مایه عزت دین مؤمن است. »
کلید واژه:
افسردگی: به معنای غم و اندوه‘ ملال و بیحالی است که واسطه میان غم اندوه و شاد است. یک حالت‘ شادی و نشاط و حالت دیگر غم و اندوه. اما وقتی که غم و شادی طبیعی نبود و غم و مکروهی هم عارض نگردیده باشد این حالت بینابین را افسردگی گویند.
فصل کلیات........................................ 1
فصل دوم: افسردگی
افسردگی ......................................... 7
تاریخچه افسردگی ................................. 7
علل افسردگی ..................................... 8
افسردگی در زنان ................................ 11
نشانه های بیماری ............................... 12
فصل سوم : افسردگی در سنین مختلف
افسردگی در دوره پیش از یائسگی .................. 14
افسردگی در دهه های چهل و پنجاه ................. 15
افسردگی در افراد مسن ........................... 16
فصل چهارم: اختلال افسردگی مانیک
علائم و نشانه های افسردگی مانیک ................. 18
انواع شیوه های درمان ........................... 19
داروهای ضد افسردگی ............................. 20
فصل پنجم :ختلال شیدایی ـ افسردگی
اختلال شیدایی ـ افسردگی ......................... 22
علائم اختلال شیدایی ـ افسردگی .................... 23
درمان اختلال شیدایی ـ افسردگی ................... 23
الکتروشوک درمانی ............................... 24
فصل ششم : اختلال افسردگی خویی
اختلال افسردگی خویی ............................. 27
علائم افسردگی خویی .............................. 27
درمان افسردگی خویی ............................. 28
- شناخت درمانی ................................ 28
- رفتار درمانی ................................ 28
- دارو درمانی ................................. 29
فصل هفتم : راههای کسب آرامش از نظر روان شناسی ؛ قرآن و روایات
روش های کسب آرامش از نظر روان شناسی ............ 31
1. توقعات خود را کاهش دهید .................... 31
2. برای کسب آرامش صراحت گفتار داشته باشید ..... 32
3. روش های دیگر به دست آوردن آرامش ............ 33
افسردگی از دیدگاه قرآن ......................... 35
افسردگی از دیدگاه روایات ....................... 37
نتایج و پیشنهادها .............................. 39
فهرست منابع و مآخذ ............................. 41
قیمت فایل فقط 6,000 تومان
برچسب ها : بررسی افسردگی در زنان , بررسی افسردگی در زنان , افسردگی در زنان , پایان نامه افسردگی در زنان , پایان نامه بررسی افسردگی در زنان
بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده
بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده
دسته: روانشناسی بازدید: 3 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 154 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 34
بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده
قیمت فایل فقط 4,800 تومان
بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده
بیان مسئله:
کنترل میزان رشد جمعیت یکی از مهمترین شاخصهای توسعه بحساب می آید. جمعیت دنیا در سال 1950 دو و نیم میلیارد نفر بوده و اکنون از مرز 6 ملیارد نفر گذشته است و پیش بینی می شود در سال 2025 میلادی به 5/8 میلیارد نفر برسد طی همین سالها در ایران روند رشد جمعیت از متوسط دنیا بالاتر بود و جمعیت 10 میلیونی 100 سال قبل اکنون به نزدیک به 7 برابر رسیده است[i].
کشور جمهوری اسلامی ایران که در دوران سالهای اولیه انقلاب دارای رشد جمعیت بالا و در حدود7/2 (که تا 4/3 نیز ذکر شده است)[ii] و در سالهای اخیر این میزان رشد تا حدود 7/1 (و مواردی تا 2/1 نیز ذکر شده) کاهش یافت این کاهش رشد جمعیت ناشی از اجرای طرحها و برنامه های کنترل جمعیت در سالهای اخیر بوده است.
هرم سنی جمعیت ایران در سالهای اول بعد از انقلاب شکلی مخروطی با قاعده پهن به خود گرفت که این شکل نشانگر رشد جمعیت بالا است و در سالهای بعد این رشد بسرعت کنترل و باعث تغییر در شکل نمودار فوق گردید بطوری که اکنون یک ناحیه فرو رفته در قاعده مخروط را می توان بوضوح مشاهده کرد مشابه این تغییر را می توان در نمودار رشد جمعیت کشور های اروپایی و بخصوص در کشور آلمان پس از جنگ جهانی اول مشاهده نمود که البته این تغییر شکل نمودار در اروپا در بین گروه جوانان و افراد میانسال (بویژه مردان ) و بدلیل کشته شدن سربازان در جنگ بوده است در حالی که تغییر شکل مزبور در کشور ما ناشی از کنترل رشد جمعیت و تنظیم خانواده می باشد.
کشور ایران دارای جمعیت جوانی می باشد و برابر آمار (در زمان مطالعه) حدود 35% جمعیت کشور را افراد زیر 18 سال تشکیل می دهند این آمار اهمیت تحقیق در مسائل جوانان و از جمله مسئله ازدواج را روشن تر می نماید[iii].
براساس مطالعات انجام شده در سال 1365 از سوی سازمان ثبت احوال نشان می دهد که 99 در صد از زنان کشور ما موفق به ازدواج می شوند و تنها یک درصد آنان تا پایان عمر خود موفق به ازدواج نمی شوند[iv].
شاخص دیگر میانگین طول مدت ازدواج است که این رقم در جامعه ما بسیار بالا است.
الگوی ازدواج در ایران بر اساس باور مردم به این گونه است که شوهر باید از زن بزرگتر باشد و میزان تفاوت سن حداقل 5 سال را لازم و این اختلاف سن را ضامن بقای خانواده ها می دانند.
همچنین طبق تحقیق انجام شده از سوی سازمان ثبت احوال میزان تفاوت سنی زن و مرد در کشور طی سالهای دهه 60 بین 8/4 تا 1/5 بوده است[v] اخیرا مجلس شورای اسلامی نیز در یک طرح پیشنهادی سن قانونی ازدواج برای مردان 18 و برای زنان را 15 سال اعلام نمود.
آمار های موجود اختلاف سن زن و مرد را در جوامع مختلف و از جمله در جوامع غربی نیز در همین حدود نشان می دهد تا به آنجا که فرمول زیر را که از دوران ارسطو باقی مانده است برای تعیین سن مناسب ازدواج زن و مرد صادق دانسته اند.
7+ (2/ سن مرد) = سن زن
نمودار شماره 1: نمایش میانگین سن ازدواج در زن و مرد بر اساس فرمول فوق
بر اساس این طرز تفکر و طبق فرمول فوق مشخص است که با افزایش سن ازدواج میزان اختلاف سن زن و مرد نیز افزایش می یابد به گونه ای که سن مناسب زن برای مرد 14 ساله معادل 14 سال و برای مرد 20 ساله معادل 17 سال و برای مرد 40 ساله معادل 27 سال و برای مرد 60 ساله معادل 37 سال خواهد بود.
نتیجه چنین تفکری در صورتی که میزان رشد جمعیت همواره مثبت باشد آن است که همیشه تعداد زنان در معرض ازدواج به مردان در معرض ازدواج بیشتر بوده است این موضوع تا کنون مشکل حادی را برای ازدواج زنان بوجود نیاورده لیکن این مشکل همیشه بطور مزمن خود را بروز داده است اگر چه تعدد زوجات باعث شده است تا ازدواج تعداد کمی از این بانوان نیز ممکن گردد.
[i] - علی اکبر رحمانی – رشد جمعیت و اهمیت آمار های حیاتی - فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال کشور- پاییز و زمستان 1372
[ii] - دکتر محمد میرزایی - ملاحظات جمعیتی مرتبط با توسعه در ایران - فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال کشور- شماره 10 – زمستان 1373
[iii] - سالنامه مرکز آمار ایران 1379
[iv] - یدالله فرهادی و ارژنگ امیرخسروی – عدم تعادل در عرضه و تقاضای ا زدواج - فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال کشور- پاییز و زمستان 1372
[v] - یدالله فرهادی و ارژنگ امیرخسروی – عدم تعادل در عرضه و تقاضای ا زدواج - فصلنامه جمعیت سازمان ثبت احوال کشور- پاییز و زمستان 1372
قیمت فایل فقط 4,800 تومان
برچسب ها : بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده , بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده , الگوی سنی ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده , ازدواج در ایران و برآورد وضعیت آن در سالهای آینده
بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران
بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران
دسته: علوم تربیتی بازدید: 6 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 400 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 200
بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران
قیمت فایل فقط 12,000 تومان
بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر کلاس های آموزشی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران انجام شد. این مطالعه از نوع مطالعات شبه تجربی بود. در این پژوهش میزان افسردگی خانم های مراجعه کننده از طریق پاسخ به تست بک انجام شد و سن آزمودنی های مورد پژوهش حداقل 18 و حداکثر 39 سال بود. نمونه آماری این پژوهش شامل 120 خانم بود که در گروه 40 نفری مورد مطالعه قرار گرفتند و همچنین این گروه ها خود به دو دسته بارداری اول و بارداری دوم نیز تقسیم شدند، که در سال 85-84 به درمانگاه قدس، بیمارستان بوعلی و مطب خانم دکتر محمدیاری مراجعه کرده بودند و به صورت غیر تصادفی، در دسترس و داوطلب، انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل نمودند.
فرضیه اصلی محقق عبارت بود از:
بین میزان شرکت در کلاس های آمادگی دوران بارداری و میزان افسردگی پس از زایمان رابطه وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که کلاس های آمادگی دوران بارداری در کاهش افسردگی پس از زایمان تأثیر داشت.
همچنین فرضیه های فرعی محقق عبارت بودند از:
- بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت می کنند با خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت نمی کنند از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت کرده اند و آنهائی که در چنین کلاس هایی شرکت نداشتند از نظر افسردگی تفاوت معناداری وجود داشت.
- بین خانم هایی که به مطب خصوصی مراجعه کردند با خانم هایی که به درمانگاه دولتی مراجعه کردند تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که بین این دو وضعیت ذکر شده تفاوت معنا داری وجود نداشت. یعنی عامل اقتصادی – اجتماعی تأثیری در میزان افسردگی پس از زایمان نداشت.
- بین بارداری های اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. در این فرضیه نیز با استفاده از نتایج تحلیل آزمون T مشخص شد که بین بارداری اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت معنا داری وجود نداشت.
فهرست مطالب
فصل اول: موضوع تحقیق
مقدمه ......................................
بیان مسأله .................................
ضرورت تحقیق.................................
اهداف تحقیق.................................
فرضیه‌های تحقیق..............................
متغیرهای تحقیق..............................
تعاریف متغیرهای تحقیق.......................
فصل دوم: ادبیات پژوهش
الف) افسردگی ...............................
تاریخچه افسردگی.............................
افسردگی چیست................................
تفاوت بین اندوه سالم و افسردگی چیست
تعریف افسردگی ..............................
افسردگی چه کسانی را تهدید می‌کند.............
-جنس........................................
-سن.........................................
دیدگاههای نظری درباره افسردگی...............
دیدگاه زیست شناختی..........................
-سبب شناسی افسردگی..........................
-توارث......................................
-آمین‌های بیوژنیک............................
-نوراپی نفرین...............................
-سروتونین...................................
-دوپامین....................................
-فرضیه فلوکستین (پروزاک) وایندول آمین
پاسخ زیست شناختی در افسردگی.................
-آزمون بازداری دگزامتازون...................
- فروزش.....................................
- اختلالات خواب...............................
-محور تیروئید...............................
-اثر کورتیزول...............................
-سیستم لیمبیک و افسردگی.....................
-ریتم‌های شبانه روزی.........................
-تصویر گری از مغز...........................
دیدگاه روان شناختی..........................
الگوهای روانکاری............................
الگوی خشم معطوف به درون.....................
-الگوی فقدان شی.............................
دیدگاه رفتاری ..............................
دیدگاه انسان‌گرایی...........................
دیدگاه شناختی...............................
-خطاهای منطق................................
-الگوی درماندگی آموخته شده افسردگی..........
ب) درمان افسردگی............................
درمان مبتنی بر نظریه‌های زیست شناختی
-دارو درمانی................................
-الکترو شوک درمانی..........................
- نور درمانی................................
درمان مبتنی بر نظریه‌های روان پویایی
-روان درمانی روان پویشی.....................
-روان درمانی حمایتی.........................
-روان درمانی میان فردی......................
-روان درمانی فمینیستی.......................
درمان مبتنی بر نظریه‌های شناختی و رفتاری
-رفتار درمانی...............................
-رابطه درمانی...............................
- شناخت درمانی..............................
درمان مبتنی بر گروه درمانی..................
-خانواده درمانی.............................
-زوج درمانی.................................
-گروه‌های حمایتگر............................
درمانهای تکمیلی ............................
-داروهای گیاهی..............................
-رژیم غذایی و مکمل‌های غذایی.................
-فنون آرمیدگی...............................
-هومیوپاتی..................................
ج) افسردگی زنان.............................
اختلالات خلقی مربوط به قاعدگی.................
سندرم قبل از قاعدگی (...................
-سبب شناسی..................................
-بروز تشخیص.................................
اختلال ملال پیش از قاعدگی ....................
درمان اختلال‌های قاعدگی ......................
-درمان سندرم قبل از قاعدگی ( ...........
-درمان اختلال ملال پیش از قاعدگی..............
ارزیابی تاثیر درمان‌ها.......................
اختلالات خلقی مربوط به زایمان.................
-افسردگی بعد از زایمان......................
-سبب شناسی اختلالات خلقی بعد از زایمان
- بروز و تشخیص افسردگی بعد از زایمان
-علایم افسردگی در طول بارداری................
-اختلالات خلقی پس از زایمان...................
درمان اختلالات خلقی پس از زایمان..............
-دارو درمانی در دوران بارداری...............
-دارو درمانی در دوران شیردهی................
چگونه خود را یاری دهیم؟.....................
نقش حمایتی ماما و پرستار روانگر در پیشگیری افسردگی پس از زایمان
اختلالات خلقی مربوط به یائسگی.................
-سبب شناسی .................................
- یائسگی و افسردگی..........................
-درمان......................................
خلاصه جلسات کلاس‌های آمادگی دوران بارداری
د) مروری بر تحقیقات انجام شده...............
فصل سوم: طرح تحقیق
طرح پژوهش ..................................
جامعه آماری.................................
نمونه آماری.................................
روش نمونه‌گیری...............................
ابزار اندازه‌گیری............................
پرسشنامه افسردگی بک.........................
جدول هنجار گزینی مقیاس افسردگی بک...........
روند اجرای اطلاعات ..........................
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات....................
فصل چهارم: تحلیل آماری
داده‌های توصیفی پژوهش........................
تحلیل داده‌های پژوهش.........................
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
خلاصه پژوهش .................................
بحث و جمع بندی نهایی........................
محدودیت‌های تحقیق............................
پیشنهادها...................................
منابع
ضمائم
قیمت فایل فقط 12,000 تومان
برچسب ها : بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران , بررسی تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران , تاثیر کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران , کلاس‌های آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران , آمادگی دوران بارداری بر کاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران
بررسی تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها
بررسی تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها
دسته: علوم تربیتی بازدید: 4 بار
فرمت فایل: pdf
حجم فایل: 213 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 120
بررسی تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 1913 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها
قیمت فایل فقط 9,900 تومان
بررسی تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها
تحقیق حاضر بررسی تأثیر معلولیت جسمی- حرکتی نوجوانان دختر بر خلاقیت آنها را مورد مطالعه قرار میدهد. هدف از این تحقیق نیز بررسی چگونگی تفکر خلاق در افراد معلول جسمی- حرکتی و نیز یافتن همبستگی اجتماعی صفات شخصیت و نیروی خلاق در این افراد است.
در این تحقیق بعد از تعاریف متعدد از خلاقیت، مراحل و عوامل مؤثر بر خلاقیت به رابطه‌ی خلاقیت و ویژگی های شخصیتی اشاره شده است. همچنین با مطالعة مفهوم خودپنداری و نقش تصویر ذهنی بدن در خودپنداری نوجوانان این مسأله روشن میشود که به طور کلی تصویر ذهنی بدن به عنوان آگاهی کامل شخص از بدن خودش و امکانات آن برای حرکت و جنبش میباشد و محققان بر اهمیت نهایی تصویر ذهنی بدن بر سازگاری روانی و هیجانی تأکید کرده اند. اثر معلولیت فرد بر روی رفتارش بیشتر غیرمستقیم است تا مستقیم. همچنین سطح آرزوی فرد نهایتاً به خودپنداری او بستگی دارد. چگونگی واکنش افراد نسبت به یک فرد معلول مهمتر از معلولیت واقعی اوست. خودپنداری افراد بیشتر از ناتوانی آنها در رفتارشان تأثیر دارد.
از سوی دیگر مرور تحقیقاتی که درباره جنبه های روانی معلولیت جسمی- حرکتی به عمل آمده آشکار می سازد که در اکثر افراد معلول ادراک «خود» و «خودپنداری» و ارزیابی از خود تحت تأثیر معلولیت جسمانی قرار میگیرد.
جامعة تحقیق ما معلولان جسمی- حرکتی مراکز توانبخشی در مقطع نوجوانی است که 50 نفر بودند و برای مقایسه نیز 50 نفر از دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستان شهر تهران انتخاب شدند. در این تحقیق آزمون مورد استفاده قرار گرفت. 1- آزمون خلاقیت تورنس که شامل 60 سؤال بود و 2- آزمون خودپذیری که شامل 30 سؤال بود.
مقایسه و تجزیه و تحلیل نمرات دو گروه نشان داد که گروه معلولان جسمی- حرکتی به طور معنی داری از گروه مقایسه پایین تر بودند همچنین نمرات خودپذیری گروه معلولان نیز پایین تر از گروه مقایسه بود. محاسبه همبستگی بین خلاقیت و خودپذیری نیز رابطه مثبت را بین خلاقیت و خودپذیری را نشان میدهد.
فهرست مطالب:
فصل اول
مقدمه...................................................................................................................... 2
بیان مسئله............................................................................................................. 6
هدف تحقیق............................................................................................................ 8
اهمیت و ضرورت تحقیق....................................................................................... 10
فرضیه‌های تحقیق.................................................................................................. 11
جامعه آماری......................................................................................................... 12
نمونه آماری.......................................................................................................... 12
ابزار پژوهش......................................................................................................... 12
تعریف اصطلاحات................................................................................................. 13
معلولیت.................................................................................................................. 13
معلولیت جسمی- حرکتی....................................................................................... 13
خلاقیت (تفکر خلاق)............................................................................................... 14
خودپذیری............................................................................................................. 14
خود......................................................................................................................... 15
خودپنداری............................................................................................................ 16
روان‌نژندی (روان رنجوری)................................................................................. 16
خودشکوفایی......................................................................................................... 17
توانبخشی............................................................................................................... 17
فصل دوم
پیشینه تحقیق............................................................................................................ 19
بررسی تاریخی...................................................................................................... 21
تعریف خلاقیت....................................................................................................... 21
عوامل موثر بر خلاقیت.......................................................................................... 27
رابطه خلاقیت و ویژگیهای شخصیتی.................................................................. 27
دیدگاه روانکاوی از خلاقیت.................................................................................. 29
دیدگاه گیلفورد درباره خلاقیت.............................................................................. 30
دیدگاه تورنس درباره خلاقیت............................................................................... 31
خلاصه‌ای از تاریخچه نظریه‌های خود.................................................................. 32
مازلو و نظریه خود............................................................................................... 33
چگونگی شکل‌گیری خود....................................................................................... 34
خودپنداری............................................................................................................ 35
رشد خودپنداری در نوجوانی............................................................................... 36
خودواقعی و خود آرمانی...................................................................................... 37
خودشکوفایی و خلاقیت......................................................................................... 38
نقش تصویر ذهنی بدن در خودپنداری نوجوان.................................................... 40
مروری بر دنیای معلولین...................................................................................... 41
معلول چیست؟....................................................................................................... 43
علل معلولیت‌ها....................................................................................................... 45
انواع معلولیت......................................................................................................... 45
جنبه‌های روانی معلولیت جسمی- حرکتی............................................................. 46
معلولیت جسمی- حرکتی و خودپنداری................................................................ 47
مشکلات ناشی از معلولیت و نقایص بدنی............................................................. 48
تأثیر والدین بر شخصیت افراد معلول جسمی- حرکتی........................................ 49
توان بخشی معلولین جسمی- حرکتی.................................................................... 50
فصل سوم
موضوع تحقیق ......................................................................................................... 53
جامعه آماری......................................................................................................... 53
گروه مقایسه.......................................................................................................... 53
روش نمونه‌گیری................................................................................................... 54
روش تحقیق........................................................................................................... 54
ابزار تحقیق............................................................................................................ 55
1- آزمون خلاقیت تورنس.................................................................................... 55
نمره‌گذاری پرسشنامه........................................................................................... 55
آزمون خودپذیری................................................................................................. 56
نمره‌گذاری آزمون خودپذیری.............................................................................. 56
روش آماری.......................................................................................................... 57
نحوه اجرای آزمون............................................................................................... 57
فصل چهارم
نقد و اعتبار فرضیه‌ها............................................................................................ 60
فرضیه شماره 1.................................................................................................... 60
فرضیه شماره 2.................................................................................................... 65
فرضیه شماره 3.................................................................................................... 70
فصل پنجم
خلاصه فصول قبل................................................................................................ 76
تفسیر و نتیجه‌گیری............................................................................................... 78
پیشنهادات.............................................................................................................. 81
محدودیتها........................................................................................................... 83
ضمائم................................................................................................................... 84
منابع مورد مطالعه................................................................................................. 85
فهرست جداول
جدول 1-4: مقایسه میانگین خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و نوجوانان دختر غیرمعلول 60
جدول 2-4: داده‌های مربوط به خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و خلاقیت نوجوانان دخترغیرمعلول.............................................................................................................................. 62
جدول 2-4: داده‌های مربوط به خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و خلاقیت نوجوانان دختر غیرمعلول.............................................................................................................................. 63
جدول 3-4: مقایسه میانگین خصوصیت‌های منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و غیر معلول.............................................................................................................................. 65
جدول 4-4: داده‌های مربوط به خصوصیت‌های منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و نوجوانان دختر غیرمعلول ..................................................................................... 67
ادامه جدول 4-4: داده‌های مربوط به خصوصیت‌های منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حرکتی و نوجوانان دختر غیرمعلول+................................................................................... 68
جدول 5-4: مقایسه همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوان معلول با خود پذیری کمتر آنها 70
جدول 6-4: داده‌های مربوط به همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوانان معلول با خودپذیری کمتر آنها 72
ادامه جدول 6-4: داده‌های مربوط به همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوانان معلول با خودپذیری کمتر آنها 73
قیمت فایل فقط 9,900 تومان
برچسب ها : بررسی تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها , بررسی تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 1913 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها , تأثیر معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 1913 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها , معلولیت جسمی حرکتی نوجوانان دختر 1913 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها
تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس
تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس
دسته: روانشناسی بازدید: 4 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 881 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 140
تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس
قیمت فایل فقط 12,000 تومان
تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس
فهرست مطالب
چکیده ۵
مقدمه ۹
بیان مسئله تحقیق ۱۳
اهمیت و ضرورت تحقیق ۱۹
اهداف تحقیق ۲۴
فرضیه های تحقیق ۲۵
فرضیه های فرعی تحقیق ۲۵
تعاریف اصطلاحات و متغییرها ۲۶
الف : تعریف نظری ۲۶
ب : تعریف عملی ۲۹
مقدمه ۳۳
معنا و مفهوم خلاقیت ۳۵
تعریف خلاقیت ۳۷
نظریه های خلاقیت ۴۰
تفاوت خلاقیت با نوآوری ۵۲
ارتباط خلاقیت با هوش ۵۳
خلاقیت و عملکرد نیمکره های مغز ۶۱
ویژگیهای شخصیتی و خصوصیات افراد خلاق ۶۴
تخیل بسترخلاقیت ۶۹
خلاقیت در موج سوم ۷۱
خلاقیت به عنوان فرآیند ۷۳
خلاقیت استعدادی برای تمام عمر ۷۷
نقش ویژه مدارس در پرورش خلاقیت ۷۸
تاثیر متقابل معلمان – شاگردان و خلاقیت ۸۳
راههای آموزش و پرورش خلاقیت ۸۵
خلاقیت و مقاومت سازمانهای آموزشی ۹۷
عوامل بازدارنده خلاقیت (کشنده های خلاقیت) ۹۹
تاثیرات فرهنگ و محیط برخلاقیت ۱۰۵
سبکهای فرزند پروری و خلاقیت ۱۰۹
سلطه جویی والدین مانع بروز خلاقیت فرزندان ۱۱۸
تنوع فرهنگی در رابطه با فرزند پروری ۱۲۱
تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع پژوهش ۱۲۳
تحقیقات داخلی ۱۲۴
تحقیقات خارجی ۱۲۷
مقدمه ۱۳۵
روش تحقیق (روش اجرای تحقیق ) ۱۳۷
روش های جمع آوری اطلاعات و داده های تحقیق ۱۴۰
جامعه آماری تحقیق ۱۴۵
برآورد حجم نمونه تحقیق ۱۴۷
روش نمونه گیری تحقیق ۱۴۸
متغییرهای تحقیق ۱۴۹
ابزارهای اندازه گیری تحقیق ( مشخصات پرسشنامه ها ) ۱۵۰
الف : آزمون زمینه یابی مداد کاغذی چند جوابی سنجش خلاقیت (MPPT) تورنس ۱۵۱
ب : پرسشنامه سنجش نگرشهای فرزند پروری والدین ۱۵۳
ج : پرسشنامه ارزیابی خلاقیت دانش آموزان توسط معلمین ۱۵۴
روایی ابزارهای اندازه گیری تحقیق ۱۵۵
پایائی ابزارهای اندازه گیری تحقیق ۱۵۶
روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده های تحقیق ۱۵۸
مقدمه ۱۶۱
بخش اول : یافته های توصیفی تحقیق ۱۶۱
توزیع پایه تحصیلی ۱۶۱
توزیع جنسی پاسخگویان ۱۶۲
توزیع وضعیت رفاهی خانواده پاسخگویان ۱۶۳
توزیع وضعیت مسکن خانواده پاسخگویان ۱۶۴
توزیع شغلی والدین ۱۷۰
توزیع نگرش رفتاری والدین ۱۷۳
توزیع نگرش رفتاری والدین ۱۷۴
توزیع میزان خلاقیت تورنس ۱۷۵
بخش دوم : یافته های استنباطی تحقیق ۱۷۷
فرضیات تحقیق ۱۷۷
بررسی میزان خلاقیت فرزندان در بین جنسیت آنان ۱۷۸
بررسی تأثیر وضعیت رفاهی خانوادگی در میزان خلاقیت ۱۸۵
بررسی خلاقیت فرزندان بین نگرش والدین ۱۸۹
بررسی رابطه نوع نگرش رفتاری والدین با خلاقیت ۱۹۰
مقدمه ۱۹۵
یافته های تحقیق ۱۹۷
الف) ویژگیهای شخصی افراد نمونه آماری ۱۹۷
ب) بحث یافته های فرضیه های تحقیق ۱۹۸
فرضیه اصلی تحقیق ۱۹۸
فرضیه فرعی ۱ ۱۹۸
فرضیه فرعی ۲ ۱۹۹
فرضیه فرعی ۳ ۱۹۹
فرضیه فرعی ۴ ۲۰۰
نتیجه گیری ۲۰۱
محدودیت ها ، مشکلات و موانع تحقیق ۲۰۲
پیشنهادات ۲۰۷
الف : پیشنهادات کاربردی ۲۰۷
ب : پیشنهادات پژوهشی ۲۰۸
فهرست منابع فارسی ۲۱۰
فهرست منابع انگلیسی ۲۱۵
ضمایم ۲۱۸
فهرست منابع فارسی
آناستازی ، ا . (۱۳۶۴). روان آزمایی ، مترجم محمد نقی براهنی ، انتشارات دانشگاه تهران .
آقایی فیشایی ، تیمور.(۱۳۷۷) .خلاقیت و نوآوری در انسانها و سازمانها ، انتشارات ترمه ، چاپ اول،
آزاد ، قاسم .(۱۳۸۵ ). آزمون سنجش خلاقیت تورنس. .
احدی ، حسن و مظاهری . خلاقیت .
اسبورن ، الکس ، اس .( ۱۳۸۱) . پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ، حسن قاسم زاده ، نشر دنیای نو ، چاپ سوم ،
افروز ، غلامعلی . ( ۱۳۶۴) .مقدمه ای بر روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنائی ، انتشارات دانشگاه تهران ،
استرایکر،سوزان(۱۳۸۵ ) . کلیدهای پرورش خلاقیت هنری درکودکان ونوجوانان ،مترجم اکرم قیطاسی،موسسه انتشاراتی صابرین.
بازرگان ، عباس و همکاران .( ۱۳۸۵ ) . روشهای تحقیق در علوم رفتاری ، انتشارات آگاه ، چاپ دوازدهم ،
بنی جمالی، شکوه السادات و احدی ، حسن . ( ۱۳۷۰) . بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی ، انتشارات نشرنی ،
برونو،فرانکو. (۱۳۷۰) . فرهنگ توصیفی روانشناسی ، مهشید یاسائی و فرزانه طاهری ،انتشارات طرح نو ،
برزگر ، احمد . (۱۳۸۰). فن آوری و نقش آن در نظام آموزش خلاق ،
برزگرخلیلی ، محسن و فاطمی ، مریم سادات. (۲۰۰۸)، خلاقیت و نوآوری در سازمانها .
پورظهیر،علی تقی . (۱۳۸۴) . مبانی و اصول آموزش و پرورش ،انتشارات آگاه ،
تافلر ، الوین . (۱۳۷۳) . شوک آینده ، حشمت الله کامرانی ، چاپ گلشن تهران ،
تافلر، الوین . ( ۱۳۷۱) . موج سوم ، شهیندخت خوارزمی . انتشارات پوریا ،
ترزا،آمابلی . ( ۱۳۷۵) . شکوفائی خلاقیت کودکان، حسن قاسم زاده و پروین عظیمی ،نشر دنیای نو،
تلخابی ، محمود . ( ۱۳۸۰) . بررسی عوامل درون مدرسه ای موثر بر خلاقیت دانش آموزان کلاس پنجم ابتدائی شهرستان زنجان ،
توران نژاد ، ربابه . ( ۱۳۷۸) . بررسی خودانگاری معلمان ابتدائی در باره توجه آنان نسبت به پذیرش خلاقیت ،
تورنس ، ئی پال . ( ۱۳۷۲) . استعدادها و مهارتهای خلاقیت ، مترجم دکتر حسن قاسم زاده ، نشر دنیای نو،.
جویس،یروس.وویل ،مارشال.وکالهون ،امیلی . ( ۱۳۸۴) . الکوهای تدریس ۲۰۰۴، محمدرضا بهرنکی ،انتشارات کمال تربیت.
چونگ ، وو کیم . ( ۱۳۷۴) . سنگفرش هر خیابان از طلاست ، محمد سوری ، انتشارات سیمین ،
حاجی دخت ، بهاره . ( ۱۳۸۷) . بررسی ارتباط فرهنگ سازمانی و خلاقیت مدیران متوسطه دخترانه ارومیه ،
حسینی ، افضل السادات . ( ۱۳۷۸) . خلاقیت و رشد آن درسازمان ، فصلنامه تحول اداری ، دوره چهارم ، شماره۱۷،
حسن زاده ، فریبا . ( ۱۳۸۳) . بررسی توصیفی تاثیر آموزش بارش مغزی بر خلاقیت ، .
خمارلو، توران . ( ۱۳۷۰) . کتاب کار مربی کودک ، انتشارات آگاه ،
دافی ، برنادت ، ( ۱۳۸۰) . تشویق خلاقیت و تخیل در کودکان ، مهشید یاسائی ، انتشارات ققنوس ،
دائمی ، حمیدرضا و مقیمی ، سیده فاطمه . ( ۱۳۸۳) . هنجاریابی آزمون خلاقیت تورنس ،
دیوید ، بوهم . ( ۱۳۸۱) . در باره خلاقیت ، محمد علی حسین نژاد ، نشر ساقی ، چاپ اول ،
دوبونو ، ادوارد . ( ۱۳۸۷) . خلاقیت کارآمد . ملک دخت قاسمی نیک بخش ، نشر اختران ،
رسولی پور، منصور . ( ۱۳۸۶) . اهمیت خلاقیت و روشهای پرورش آن در دوره ابتدائی
رمی ،شوون. ( ۱۳۶۸) . سرآمدها، محمود میناکاری،مرکزنشردانشگاهی تهران ،
سیدعباس زاده ، میرمحمد . ( ۱۳۸۰) . روشهای عملی تحقیق درعلوم انسانی ، انتشارات دانشگاه ارومیه ،
سرمد، زهره و بازرگان ، عباس و حجازی ، الهه . ( ۱۳۸۵). روشهای تحقیق در علوم رفتاری ، انتشارات آگه ،
سیف هاشمی ، فخرالسادات . ( ۱۳۸۲). بررسی رابطه بین ذهنیت فلسفی وخلاقیت مدیران مدارس متوسطه شهر اصفهان ،
سیف ، علی اکبر. ( ۱۳۷۲) . روانشناسی پرورشی ،انتشارات آگاه تهران ،
شهبازی ، صادق و شهریاری ، بهروز. (۱۳۸۶)، روش استفاده از دانش خلاقیت شناسی
شوستروم ، اورت . ( ۱۳۶۲) . روانشناسی انسان سلطه جو ، غلامعلی سرمد و قاسم قاضی ، نشر سپر،
صافی ، احمد. ( ۱۳۷۹) . مدیریت و نوآوری در مدارس ، انتشارات سازمان انجمن اولیاء و مربیان ،
طالب زاده ،عباس. ( ۱۳۸۵) . خلاقیت و نوآوری در افراد و سازمان ها،ماهنامه علمی – آموزشی تدبیر ، سال پانزدهم ،شماره ۱۵۲،.
عشایری، حسن . ( ۱۳۸۶) . روزنامه اعتماد ،مورخه ۲۳/۱۰/ ۱۳۸۶ .
فرنودیان ، فرج الله. محتوی بررسی و پژوهشی خلاقیت دانش آموزان ، مجله رشد تکنولوژی ، شماره ۵ و ۶٫
قاسم زاده ، علی . ( ۱۳۸۱) . نگاهی به تاثیر روشهای تدریس سنتی و پیشرفته در خلاقیت دانش آموزان ،
قاضی ،قاسم. ( ۱۳۶۲) . روانشناسی انسان سلطه جو ، مرکز نشر سپهر،
کیانی . خلاقیت ، ( ۱۳۸۵) . سایت اینترنتی دانشنامه رشد،
کلارنس ج . راو . (۱۳۶۶) . مباحث عمده در روانپزشکی . جواد وهاب زاده ، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
کفایت ، محمد . (۱۳۷۳) . بررسی ارتباط شیوه ها و نگرشهای فرزند پروری با خلاقیت دانش آموزان سال اول دبیرستانهای اهواز.
کرمی ، ابوالفضل . معرفی پرسشنامه سنجش خلاقیت تورستون و میلن جر
ک ، مهدی(۱۳۸۶). تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور
لورا . ای . برگ . ( ۱۳۸۵). روانشناسی رشد ، نشر ارسباران ، چاپ هفتم .
مقدم ، بدری . (۱۳۶۴) . کاربرد روانشناسی در آموزشگاه ، انتشارات سروش ،
موید نیا ، فریبا . (۱۳۸۴) . بررسی انگیزه نوآوری معلمان و ارتباط ساختار سازمانی مدرسه درمدارس دخترانه شهرستان خوی ،
میرزا آقایی ، حمید (۱۳۸۲). تکنیک خلاقیت ۶ کلاه
نبوی ،بهروز. ( ۱۳۶۷ ) . مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی ، انتشارات فروردین ،
نظری ، عباس . ( ۱۳۸۲) . بررسی تاثیر روش ایده سازی در پرورش خلاقیت دانش آموزان دبیرستانهای ناحیه ۲ اراک ،
وایزبرگ ، هربرت ف. ( ۱۳۶۲) . در آمدی به تحقیق پیمایشی و تحلیل داده ها ، مترجم جمال عابدی ،مرکز نشر دانشگاهی تهران ،
ولی نژاد، یدالله. ( ۱۳۸۱) . بررسی رابطه بین خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم نظری استان آذربایجان غربی،
هارتلی بروئر، الیزابت . ( ۱۳۸۴) . ایجاد انگیزه در کودکان ، مترجم احمد ناهیدی ، انتشارات جوانه رشد ،
هارلوک ، ایزابت ، ( ۱۳۶۴) . بازی ، وحید رواندوست ، انتشارات نشر پویش ،
هاشمی، حاجیه . ( ۱۳۸۳) . بررسی عوامل درون مدرسه ای مرتبط با ابتکار و خلاقیت دانش آموزان پا یه پنجم منطقه سردرود.
هلیگارد ، ارنست . ( ۱۳۶۸) . زمینه روانشناسی، جلد دوم ، مترجم محمد نقی براهنی و دیگران ، انتشارات رشد ،
همتی ، امیر . ( ۱۳۸۷) . بررسی تطبیقی موانع شخصی خلاقیت از دیدگاه دبیران مرد و زن ناحیه ۲ شهر ارومیه ،
یارمحمدزاده، پیمان. ( ۱۳۸۵) . بررسی نظرات مدیران وتحقق موتلفه های سازمان یادگیرنده مدارس ارومیه ، دانشگاه اصفهان .
یوسفی ، باقر. ( ۱۳۷۵) . تغییر و نوآوری در آموزش و پرورش ، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش . شماره ۱۴ ،
فهرست منابع انگلیسی
۱ ) Abedi, J. (2002). A latent-Variable modeling approach to
assessing reliability and validity of a creativity instrument.
Creativity Research Journal, 14 (2), 267-276.
2 ) Diane Peters (2008) Creative Kids : 4 Ways To Spark Their Imaginations.
3 ) Anastasi, A. (1988). Psychological testing. (6 ed.). New York:
MacMillan.
4 ) Auzmendi, E., Villa, A., & Abedi, J. (۱۹۹۶). Reliability and
validity of a newly-constructed multiple-choice creativity
instrument. Creativity Research Journal, 9 (1), 89-95.
5 ) instructional materials: A review of research. Journal of
creative behavior, 20, 153-182.
6) Kaufmann, G. (2003). What to Archiv measure? A new look at the
concept of creativity. Journal of educational research, 47 (3),
235-251.
7) McAdam, R, Keogh, W. (2004). Transitioning towards
creativity and innovation measurement in SMEs. Creativity and
Innovation Management, 13 (2), 126-139.
8) O’Neil, H., Abedi, J., & Spielberger, C. (1994). The
measurement and teaching of creativity. In H. O’Neil & M.
Drillings (Eds.). Motivation: Theory and research, (pp. ۲۴۵-
۲۶۳). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
9) Proctor, R. M. G. & Burnett, P. S. (2004). Measuring Cognitive
and Dispositional Characteristics of Creativity in elementary
students. Creativity Research Journal, 16 (4), 421-429.
10) Torrance, E. P., & Goff, K. (1986). A quiet revolution. Journal
of Creative Behavior, 23, 136-145.
of SID.
11)Holt ‘ K (1993) Product. Inovation Management ; The univercity Press ; London.
12) Knight ; K.E. 1967. A Descriptive Model Of The Intra – Firm Inovation Process ; Thw Jornal
Of Business ; 40 pp : 487- 496.
13) Rosenfeld ; Rand Servo ; J. C . 1990 ; Facilitating Inovation In Large Organization ; In M.A . West And J . L. FARR ( EDS) Inovation And Crativity At Work : Psychologycal And Organization Strategies ; John. Willy & Sons ; West Sussn ; pp 251- 266.
چکیده
بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس مقطع راهنمائی پسرانه و دخترانه استعدادهای درخشان شهر ارومیه
هدف اساسی از انتخاب موضوع و انجام تحقیق در زمینه خلاقیت دانش آموزان و نگرشهای فرزند پروری والدین ، دستیابی به نتایجی است که احتمالا حاکی از ارتباط برخی از عوامل بین آنهاست . فرضیه اصلی تحقیق عبارت است از ” بین نگرشهای فرزند پروری والدین و رشد خلاقیت دانش آموزان رابطه وجود دارد “. در فرضیه های فرعی ، بررسی رابطه خلاقیت با جنسیت ، پایه های تحصیلی ، متغییرهای دموگرافیک و… مد نظر بوده است . برای انجام پژوهش از روش توصیفی ( پیمایشی ) استفاده شده است. نوع نگرش فرزند پروری والدین به عنوان متغییر مستقل و میزان خلاقیت دانش آموزان به عنوان متغییر وابسته در نظر گرفته شده است . به منظور آزمون فرضیه های تحقیق ، اطلاعات مورد نیاز از طریق اجرای دو پرسشنامه به شرح زیر جمع آوری شده است.
۱- آزمون زمینه یابی مداد کاغذی چند جوابی سنجش خلاقیت
۲- پرسشنامه زمینه یابی ارزشیابی نگرش والدین
اجرای هر دو پرسشنامه به روش سرشماری انجام گرفته است . جامعه و نمونه آماری را ۲۰۹ نفر پسر و ۲۱۸ دختر ( جمعا ۴۲۷ نفر ) و والدین آنها تشکیل داده است. تجزیه و تحلیل نتایج و داده ها با استفاده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی مثل فراوانی ، میانگین ، ضریب همبستگی پیرسون ، انحراف معیار ، آزمونt ، تحلیل واریانس و… به وسیله بسته نرم افزار آماری SPSS13 صورت گرفته است . نتایج تحقیق حاکی است ۶/۱۱ % دانش آموزان خلاقیت بسیار زیاد ، ۲/۴۲ % خلاقیت زیاد ، ۷/۲۸ % خلاقیت کم و ۵/۱۷% خلاقیت بسیار کم از خود نشان دادند که ۸/۵۳% بالاتر از حد متوسط و ۲/۴۶% نیز پائین تر از حد متوسط می باشد . اکثریت والدین (۵/۹۲% ) نیز نگرش حد متوسطی به رشد خلاقیت فرزندان دارند. از نظر شیوه های فرزند پروری و میزان خلاقیت دانش آموزان رابطه آماری معنی داری بدست نیامده است (۲۰% r= ) . یعنی والدین دیدگاههای تربیتی روشن و جهت داری که بتواند رشد قوه ابتکار و نوآوری کودکان را پشتیبانی و حمایت کند نداشته و در تربیت فرزندان گرایشات شدیدا محافظه کارانه ای دارند که احتمالا می تواند دلیلی بر تقدم و اهمیت موفقیت تحصیلی بر رشد خلاقیت باشد . ارتباط برخی از عوامل تشکیل دهنده خلاقیت با نگرشهای والدین ، جنسیت دانش آموزان ، تحصیلات و شغل والدین ، وضیت رفاهی خانواده ها و… که مربوط به فرضیه های فرعی تحقیق می باشد قابل توجه است . توزیع فراوانی میزان خلاقیت دانش آموزان نیز به ترتیب برای بسیارکم ، کم ، زیاد و بسیار زیاد ۵/۱۷ % ، ۷/۲۸% ، ۲/۴۲% و ۶/۱۶% می باشد. تفاوت معنی داری از نظر میزان خلاقیت دربین پایه های مختلف تحصیلی مشاهده نگردید. در مقام مقایسه ، میزان خلاقیت کلی و عوامل چهارگانه خلاقیت (بسط ، سیالی، ابتکار و انعطاف پذیری ) دردختران بیشتر از پسران است . در مورد متغیرهای دموگرافیک ، نتایج حاکی است : ۱- خلاقیت سیالی فرزندان خانواده های مرفه کمتر است. ۲ – اکثریت پدران (۵/۶۱% ) و مادران (۹/۴۷%) دانش آموزان دارای تحصیلات عالی لیسانس و بالاتر هستند. شغل اغلب مادران را خانه داری (۴۶% ) و معلمی ( ۳/۲۵% ) و شغل اغلب پدران را کارمندی(۳/۳۸%) و آزاد( ۲۷%) تشکیل می دهد . بنابراین نتایج آزمون ، فرضیه اصلی و فرضیه فرعی ۲ تحقیق را تائید نمی کند اما فرضیه های فرعی۱ و۳ و ۴ مورد تائید هستند .
واژه های کلیدی : خلاقیت ( سیالی ، ابتکار ، انعطاف پذیری ، بسط ) ، سبکهای فرزند پروری ( سلطه گری ، وابستگی شدید ، سهل انگاری ) نگرش ، استعدادهای درخشان
مقدمه
ادوارد دوبونو[۱] ( ۱۹۹۲) درکتاب خلاقیت کارآمد می گوید ” هیچ چیز سودمندتر و باشکوهتر از این نیست که ایده ی جدید و ثمربخشی اهداف شما را برآورده سازد “( قاسمی ، ۱۳۷۶، ص ۲۰). خلق فکر ، ایده و مفاهیم نو همواره اساس اختراعات ، اکتشافات و پیدایش راههای مناسب برای حل مسائل و مشکلات در زندگی انسان به شمار می آیند . جوامع پیشرفته و متمدن گذشته وحال پیوسته به ارزش و اهمیت این جنبه از توانائیها ی ذهنی و فکری انسان توجه نموده و در صدد تقویت آن برآمده و از این طریق به توسعه ، رفاه ، ترقی و خوشبختی نائل آمده اند. چراکه بقول ارسطو ” ابتکار یگانه عامل موثر در پیشرفت انسان به شمار می آید “(موید نیا ، ۱۳۸۴، ص ۱۶۵). به این ترتیب ضعیف بودن فرآیند بروز خلاقیت ها در جوامع عقب مانده نیز موجب بدبختی ، فقر و فلاکت خواهد بود . در دنیای پیچیده کنونی که شاهد رقابتهای بسیار فشرده جوامع مختلف برای دستیابی به جدیدترین تکنولوژیها و منابع قدرت هستیم ، افراد تیزهوش ، خلاق و صاحبان اندیشه های نو و مبتکرانه ، همانند گرانبهاترین سرمایه ها، از جایگاه بسیار والا و ارزشمندی برخوردار هستند بطوریکه بقول توین بی[۲] شانس بدست آوردن خلاقیت بالقوه ، می تواند موضوع زندگی و مرگ هرجامعه ای باشد( کفایت ، ۱۳۷۳، ص ۳). بی مبالغه می توان گفت که وجه مشخص و بارز جهان امروز ، همانا تغییر و تحول است که هیچ زمینه ای بدون تاثیر آن باقی نیست چرا که بقول هراکلیتوس در حیات چیزی پایدار نیست مگر دگرگونی. براین اساس امرسون ثبات احمقانه را زائیده مغزهای کوچک می شمارد (مویدنیا،۱۳۸۴،ص ۱۶۴). صرف تغییر ارزش تلقی شده و عاملان تغییر نوآوران ارزشمند محسوب می شوند که دگرگونی ها را با امید به بهبودی هرچه بیشتر و بیشتر سبب می شوند از این رو هرگونه اختراع ، اکتشاف ، ابداع و ابتکار خود اشکال تحول بوده و موجب تغییرند ( غنی زاده، به نقل از سیدعباس زاده ، ۱۳۸۷ ، ص ۱).
بدیهی است خلاقیت صرفا مشتمل بر تفکر و عملکرد ذهنی افراد خاص و عرصه های ویژه زندگی نیست بلکه تقریبا تمامی افراد اعم از دانش آموز ، دانشجو ، کارمند ، کشاورز ، خانه دار و… در مدرسه ، محیط کار و مزرعه حتی با دارا بودن حد متوسط بهره هوشی می توانند دارای عملکرد خلاقانه در زمینه های مختلف زندگی باشند . تحقیقات اخیر تورنس[۳] ( ۱۹۷۳) و پارنز ( ۱۹۶۳) و دیگران نشان داده است که خلاقیت در تمام فعالیتهای فردی و گروهی مشاهده شده و با شدت و ضعف بالقوه قابل پرورش ، در همه انسانها وجود دارد ( همتی ، ۱۳۸۷،ص ۱۲). تورنس و تورنس ( به نقل از اونیل، عابدی و اسپیل برگر[۴]، ۱۹۹۴) اشاره می کنند که طی ۱۵ سال تجربه مطالعاتی و آموزش تفکرات خلاق ، شواهدی را یافته اند که نشان می دهند خلاقیت را می توان آموزش داد براین اساس است که طی سالهای اخیر پژوهش و ساخت آزمونهای خلاقیت رونق پیدا کرده است ( دائمی و مقیمی ، ۱۳۸۳).
نوآوری و خلاقیت بعنوان ویژگی شگرف انسانی نه تنها در دوران کودکی و جوانی ، بلکه درتمامی طول عمر قابل ظهور است . در واقع توانایی شخص برای خلاق و نوآور بودن ممکن است در مراحلی بصورت کمون باقی بماند اما می توان آنرا دوباره احیاء کرد ( ساعتچی ، ۱۳۷۱،ص ۱۲۴). پس همه ما ذاتا واجد توانائی تفکر و عملکرد خلاقانه هستیم لکن به واسطه شرائط محیطی به جای آنکه راههای بروز آنرا یاد بگیریم چگونگی سرکوب آنرا فرا می گیریم یعنی می آموزیم که چگونه خلاق نباشیم ( همتی ، ۱۳۷۸،ص ۱) چنین برخوردی با خلاقیت نیاز مسلم جوامع ، خانواده ها ، محیطهای آموزشی و کاری سنتی است . در محیطهای سنتی رویاروئی با مسائل ، مشکلات و پدیده ها ، واکنشهای قالبی و راههای تجربه و تائید شده را می طلبد( آقایی فیشانی ، ۱۳۷۷، ص ۱۵۸) . برعکس برخی جوامع توسعه یافته فضای بسیار مساعدی برای بروز و رشد خلاقیت دارند مثلا امروزه در ایالات متحده آمریکا، خلاقیت در زمینه های علمی و تکنولوژی ، بالاترین پاداشها را دریافت می دارد( کلمن[۵] ، ۱۹۶۰ ) بنابراین بی جهت نیست که حدود یک سوم اختراعات مهم جهان بنام آمریکا ثبت شده است.
هرچند فرض است که خلاقیت به عنوان توانائی ذهنی ابداع و نوآوری از ابتدای زندگی بشر وجود داشته و همواره نیز ارزشمند بوده است لکن توجه به آن در طول تاریخ ، بیشتر به عنوان نتیجه طبیعی عملکرد ذهنی افراد با هوش و مستعد تلقی گردیده و تا یک قرن پیش مطالعه اختصاصی در مورد آن صورت نگرفته بود. اما خوشبختانه امروزه دانشمندان ، متخصصان ، کتابها ، مجلات ، تست ها و… زیادی وجود دارند که اختصاصا به بحث خلاقیت می پردازند . با وجود این ، توجه علمی به بحث خلاقیت عمر چندان طولانی ندارد در واقع تاریخچه مطالعات علمی در مورد خلاقیت و عناصر تشکیل دهنده آن به بیش از یک قرن نمی رسد. موضوع خلاقیت ابتداء مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی و روانشناسی قرار گرفته و برای اولین بار دانشمندی بنام گیلفورد[۶] درسال ۱۹۵۰ میلادی تحقیقات علمی خود را در مورد ماهیت ، عناصر تشکیل دهنده و کارکرد تفکر خلاق شروع نموده است(طالب زاده ،۱۳۷۵،ص ۱و۲). با فرض اینکه والدین و مربیان از مهم ترین عوامل حمایت کننده بروز خلاقیت کودکان هستند ضروری خواهد بود که برنامه آگاه سازی خانواده ها ، معلمین و مسئولان آموزشی کشور در این خصوص با اهمیت تلقی گردیده و شناخت شیوه های تقویت بروز خلاقیت کودکان و نوجوانان مد نظر قرار گیرد. پژوهش حاضر هدف شناخت ماهیت خلاقیت ، تاثیر رفتار متقابل والدین و مربیان با دانش آموزان و ارائه پیشنهادهای لازم به آنان را در نظر دارد .
بیان مسئله تحقیق
ویلیام جیمز[۷]( ۱۹۱۱) میگوید”نیروی ابتکار مخترعان بزرگ و کوچک است که بشریت را تکان داده ، دیگران فقط تقلید می کنند ابتکار یگانه عامل موثر در پیشرفت انسان است نوابغ راه را نشان میدهند و طرحهائی تنظیم میکنندکه عامه مردم می پذیرند و از آنها پیروی میکنند ” (میناکاری، ۱۳۶۸، ص۷۱) . به نظر پستالوژی برترین مقصد تربیت آماده کردن انسان برای استفاده از توانائیهای خدادی است (مویدنیا،۱۳۸۴،ص ۱۶۳). به عقیده سی تی مورگان و همکارانش ، خلاقیت و نوآوری و توانائی حل مسئله در بالاترین سطح فعالیتهای شناختی انسان قرار دارند و ایجاد توان خلاقیت و حل مسئله در یادگیرندگان از ارزشمندترین غایتهای پرورشی و فرهنگی می باشد زیرا تنها از راه ایجاد این توانائیهاست که می توان افراد را برای مقابله با شرائط سخت و متغییر زندگی و موقعیتهای جدید که مرتبا با آن روبرو می شوند ، آماده کرد . با درک چنین حقیقتی است که کوفی عنان دبیرکل وقت سازمان ملل متحد می گوید ” هیچ چیز باشکوهتر از فراهم آوردن شرایط بهبود زندگی انسانها نیست این مهم میسر نیست مگر با ابتکار. یا بقول اوپنهامیر تنها راه سازگاری موثر در زندگی ، استفاده حداکثر از نیروی آفرینندگی است ( مویدنیا ،ص ۳۳) . بی تردید می توان گفت فرهنگ و تمدن بشری بیش از هر چیز دیگر مدیون فکر و اندیشه انسان به ویژه جنبه خلاقانه آن است . به عبارتی شاید بتوان گفت بدون خلاقیت ، اصولا یا فرهنگ و تمدنی وجود نداشت ویا اینکه ارزشمندی و سودمندی آن هرگز به این گستردگی و جذابیت نبود ، بنابراین امکانات، رفاه و قدرت انسان نیز بسیار محدود می شد . در واقع بسیاری از دست آوردهای جالب توجه زندگی انسان در هرزمان اعم از مادی و معنوی مثل خلق آثارتاریخی ، اختراع ماشین ، ارائه نظریات علمی ، آفرینش آثار ادبی و هنری و… چیزی جز نتیجه فرآیند تفکر خلاقانه نمی باشد. بسیار جالب خواهد بود درصورتیکه ما یک نوع زندگی برای انسان تصور نمائیم که در آن خبری از خلاقیت و نوآوری نباشد طبیعی است در آن صورت دنیای ما بسیار سرد ، ساده ، ساکت ، بدون شور و شاید کم و بیش شبیه دنیای سایر موجودات زنده ( مثل دنیای حیوانات ) می بود، حتی اگر همین مقدارهوش ، توانائی و استعداد انسانی نیز وجود می داشت . بنا براین به قول شکسپیر ” ابتکار انسان را برتر از حیوانات قرار می دهد” ( موید نیا ، ۱۳۸۴، ص ۱۶۳). به عبارت دیگر می توان گفت اگر زندگی انسان بدون خلاقیت و نوآوری بود بی شک کشتی هستی در دریای متلاطم مسایل ، مشکلات ، نیازها ، محدودیتها و… توان شناوری نمی یافت . بنابراین ، افتخار داشتن قدرت خلاقیت و نتایج فوق العاده شکوهمند و هیجان انگیز آن به عنوان موهبت اللهی اختصاص به نوع بشر داشته و تقریبا سایرموجودات از آن محروم هستند.
بطورکلی پرداختن به موضوع خلاقیت از آن جهت مهم به نظرمیرسد که واقعا سهم بزرگی از جریان پیشرفت های علمی – صنعتی در دنیا ، دست آوردهای تمدن بشری ، آسایش و شکوه زندگی انسان محصول تفکر خلاقانه محسوب می شود ، زیرا بدون ابداع و نوآوری عرصه زندگی برای همه به اندازه کافی سرد و بی تحرک بوده و حیات بشر نیز خیلی بیش از این ساده و همراه با رنج و زحمت همراه می شد . فلذا توجه به چنین امر خطیری ، دقیقا به معنی توجه به سرنوشت زندگی اجتماعی بشر و آینده جوامع است . امروزه اندیشمندان بزرگی چون الوین تافلر(۱۹۸۰) از نتیجه محرومیت اجتماعی خلاقیت که می تواند ناشی از ناکارآمدی نهاد آموزش و پرورش باشد یاد کرده و تصریح می کند این وظیفه مهم وخطیر نهاد آموزش وپرورش است که بتواند تعادلی مطلوب بین ثبات و تغییرات مطلوب در جامعه ایجاد نماید و گرنه دچار ” شوک آینده[۸] ” خواهیم شد(الوین تافلر[۹]، ۱۳۷۳، ص ۵۰۰) . طبیعی است جوامع توسعه نیافته و درحال توسعه ، نه تنها سهم قابل توجهی از جریان تولید فکر و آثار عینی خلاقیت بشری ندارند بلکه بیشتر مصرف کننده محصول خلاقیت دیگران هستند البته این ادعا به معنی نفی مطلق وجود خلاقیت درچنین جوامعی نیست بلکه مراد آن است که برآیند کلی موضوع در مجموع دست آورد قابل توجه و جالبی درمقام مقایسه ندارد. بنابراین اتخاذ سیاست ها وتنظیم برنامه های آموزشی مبتنی بر رشد خلاقیت فکری و عملی یادگیرندگان باید از اهم الویت های نظام آموزشی کشورهای مذکور مثل کشور ما باشد.
برخی کودکان به خاطر راهنمائی و تشویق والدین و معلم هایشان ، قدرت خلاقه خود را بسط وتکامل می بخشند و برخی دیگر در حالیکه همان قدرت خلاقه را دارند از این تکامل محروم می مانند (رواندوست ، ۱۳۶۴، ص ۴۵). علمای تعلیم و تربیت به یقین دریافته اند که اثرات منفی آموزش تحمیلی بسته و یکنواخت در مدارس در حدی است که استعدادها و قدرتها را از بین می برد . نقش مدرسه به هیچ وجه این نیست که نوارهای ضبط صوت تولید کند ، بلکه بزرگترین وظیفه آن پرورش و توسعه قدرت تفکر ، خلاقیت و مهارتهای یادگیری در انسان است (خمارلو، ۱۳۷۰، ص ۷). بنابراین مهارتهای تفکر خلاق باید به عنوان مهم ترین مهارتهای سازگاری و قابلیت انطباق شناخته شود . چنین مهارتهائی باید برای مواد درسی مدارس ، خانواده ها ، صنعت و سایرموسسات ، اساسی و ضروری تلقی گردد( تورنس ، ۱۹۷۹ ، ص ۲۴). کلیات رئوس برنامه های آموزشی و مفاد درسی در نظام آموزشی کشورمان تقریبا به صورتی تنظیم شده است که عمدتا از قبل همه پاسخ ها و روش ها ی حل مسائل مشخص بوده و نقش معلم و دانش آموز نیز براساس الگوهای معین تدریس وآموزش تعیین شده است بنابراین فرصت بروز خلاقیت برای دانش آموزان و معلمین یا وجود ندارد و یا اعتنای کافی به آن نمی شود . حتی ممکن است در برخی شرائط ، بروز پاسخ ها و عملکردهای خلاقانه دانش آموزان توسط معلمین ، والدین و اولیاء مدارس سرکوب نیز بشود. درنظام آموزشی ما که نهایتا دانش آموزان با نمره عددی مورد ارزیابی قرار گرفته ، آزمون وامتحان اساس ارزیابی پیشرفت تحصیلی محسوب می شود رشد خلاقیت چندان جدی گرفته نمی شود در حالیکه اصولا می بایست آموزش براساس رشد خلاقیت جایگزین آن باشد .
تجاربی که ما در سالهای اولیه در اختیار کودکان خود قرار می دهیم در رشد آتی آنان تاثیرات بسیارحیاتی دارد . هرقدر این تجارب غنی تر باشند کودکان فرصت های بیشتری برای رشد و آمادگی برای درک آن چیزهایی پیدا می کنند که درزمان حال و آینده به آن نیاز دارند ( دافی ، برنادت ، ۱۳۸۰،ص ۳۵) بسیاری از مربیان تعلیم و تربیت خود به خود از طیف گسترده کاربردهای مفید الگوهائیکه تفکر واگرا[۱۰] و خلاقیت را ایجاد کنند آگاهی ندارند همانطوریکه گوردون عقیده دارد خلاقیت را می توان با یک سری تمرین های گروهی افزایش داد . نوآوری معمولا با ترس ونگرانی دنبال می شود در وافع والدین می خواهند کودکانشان همان راه آموزشی را بروند که خودشان طی کرده اند بنابراین اغلب مردم در خصوص نوآوری آموزشی محتاط هستند. مردم هرقدر هم از مدارس قدیمی انتقاد نمایند. در عین حال به علت آشنائی آنرا انتخاب می نمایند . نوآوریها در مدارس کاها به عنوان پائین آمدن استانداردها تعبیر می شود( جویس ، ویل و کالهون ، ۱۳۸۴،ص ۲۳۹و۲۴۱) . فرض است کودکان ذاتا خلاق به دنیا می آیند و شرط ظهور استعدادهای خلاقانه نیز وجود شرایط مناسب محیطی در خانه ، مدرسه و… است کودکان تخیلات ، ایده ها و افکار خود را با به کار گرفتن روشهای گوناگون و خاص خود تعیین می کنند آنها نقاشی می کنند ، داستان می نویسند ، نقش بازی می کنند ، کاردستی درست می کنند ، خمیربازی می کنند ، چیستان درست می کنند ، موسیقی می نوازند ، مسئله می سازند و… برای همه این کارها ، کودکان نیاز به ایده ها و اطلاعات خاص دارند تا با ترکیب کردن آنها بتوانند قوه ابتکار و نوآوریشان را نمایش دهند . کتاب ، بازیها ، اسباب بازیها ، تجارب غنی محیطی و بسته های آموزشی و… ابزارهای مورد نیاز، برای ظهور خلاقیت کودکان است .
کاربرد تفکر خلاق به حوزه هایی چون علوم وهنر محدود نیست . تفکر خلاق در هر عرصه ای در زندگی مفید است ( برونو ، ۱۳۷۰ ص ۸۲ ) عموم مردم تصور می کنند که خلاقیت عمدتا دربستر هنرها متجلی می شود در حالیکه در تمام زمینه ها ، این امر محقق می شود مثلا در زمینه مهندسی که نتیجه آن اختراع نامیده می شود . خلاقیت چه در علم ، ادبیات ، موسیقی ، نقاشی و یا هر زمینه دیگر در زندگی باشد همواره چون رازی جالب باقی مانده است با وجود این واقعیت ، توجه روانشناسان هر روز به این موضوع افزایش می یابد ( فینک ، وارد و اسمیت ، ۱۹۹۲). بنابراین زمینه بروز خلاقیت می تواند شامل همه مفاد درسی ، تمام عرصه های زندگی ، کلیه رشته های تحصیلی و حتی سنین مختلف نیز بشود هرچند اثرات آن در مورد دانش آموزان ، دانشجویان و سنین پائین با اهمیت تر است . یعنی از روش حل یک مسئله خشک ریاضی گرفته تا نگارش انشاء ، ترسیم نقاشی ، آزمایش فیزیک و شیمی و… عرصه های بروز خلاقیت هستند . به شرطی که نحوه تعامل معلم ، والدین و اولیاء مدرسه نیز سازنده ، مولد و خلاقانه باشد . دلیل ما بر این ادعا نه تنها شرح وحال زندگی و تجارب عملی مشاهیر و مخترعان بزرگ ، بلکه شیوه برخورد های نقض کننده عوامل موثر در آموزش و پرورش خلاقیت کودکان است .
این تحقیق در صدد دستیابی به این هدف است که نگرشها و شیوه های فرزند پروری والدین ، تا چه اندازه در بروز ، رشد و شکوفائی خلاقیت دانش آموزان تاثیر دارد ؟ به عبارت دیگر می خواهیم روشن سازیم که روشهای تربیتی و نظام ارزشهای اجتماعی منجر به ایجاد محیط مناسب رشد خلاقیت و یا مانع بروز آن کدامند؟ تا براساس یافته ها ونتایج تحقیق توصیه های لازم آموزشی و تربیتی را به والدین ، مسئولین آموزشی و مربیان ارائه شود . فرض اساسی ما این است که خلاقیت دانش آموزان ارتباط زیادی با رشد وتوسعه جوامع ، موفقیت تحصیلی ، موفقیت شغلی و ارتقاء سطح رفاه انسانها دارد. از طرف دیگر فرض است که میزان بهره هوشی و زمینه های بروز خلاقیت در میان دانش آموزان و افراد جامعه ما از حد متوسط جهانی کمتر نیست. لکن نحوه برخورد و نگرش والدین و مربیان و حتی مسئولین کشوری با این جنبه از توانائی ذهنی دانش آموزان جامعه بطوریکه در جریان تربیت و آموزش ، نتایج به بروز و تقویت تفکر و عمل خلاقانه منجر گردد زیر سوال است .
نیل به این هدف مهم جزء با تغییر نگرش ها و روشها که در محتوی برنامه ها و شیوه های تربیتی – آموزشی محیط های غیررسمی ( خانواده ، اجتماع ) و محیط های رسمی ( آموزشگاهها ، مدارس ، دانشگاهها و…) میسر نیست . چنین هدفی که به عنوان یک مساله مورد توجه پژوهش حاضر قرار گرفته در درجه اول نیاز به بررسی نگرشها ، برخورد ها ی والدین و برداشتهای ذهنی معلمان از خلاقیت دانش آموزان دارد .
اهمیت و ضرورت تحقیق
هیلارد( ۲۰۰۴) حرف جالبی در مورد خلاقیت دارد او می گوید ” خلاقیت هرچه باشد خیلی مهم ولازم است چون باعث تمامی پیشرفتهای بشری است” (همتی ، ۱۳۷۸، ص ۹). جهانی که در آن زندگی می کنیم به سرعت در حال تغییر است بطوریکه سرعت تغییرات هرگز به این تندی نبوده است . ما نمی دانیم فرزندان ما در بزرگسالی با چه مسائلی روبرو خواهند شد ولی این را می دانیم برای اینکه بتوانند با مسائل روبرو شوند باید خلاق و اهل تخیل باشند ( دافی ، ۱۳۸۰، ص۲۱) پیوسته باید به یاد داشته باشیم که رمز ماندگاری ، پیشرفت و توسعه جوامع ، سازمانها و حتی افراد در گرو نحوه سازگاری موثرشان با محیط و الزامات آن است . بدون درک این نوع سازگاری ضروری ، در واقع جریان حیات جامعه ، سازمان و فرد به سوی رکود ، عقب ماندگی و مرگ به پیش خواهد رفت. آلبرت انیشتین[۱۱] سخن ارزشمندی در این باره دارد او می گوید ” خلاقیت مهم تر از دانش است ” . بنابراین نوآوری و خلاقیت در مورد جوامع ، سازمانها و افراد نقش حیاتی داشته و برنامه ریزی برای پرورش آن از مهم ترین مسائل در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی و روشهای تربیت خانوادگی است . بدیهی است بیش از هر چیز بسترهای محیطی مهم بروز خلاقیت همانا درخانه و مدرسه نهفته است . مثلا معلمان اندیشمند و خلاق هستند که می توانند نهاد آموزش و پرورش را قدرتمند و قوی سازند(یارمحمدزاده، ۱۳۸۵، ص۴). یا اینکه محیط خانوادگی افراد خلاق چیزی سوای محیط خانوادگی افراد غیر خلاق است. مثلا شیفر[۱۲] (۱۹۷۰) طی پژوهشی دریافت خانواده افراد خلاق سخت گیری کمتری داشته اند( کفایت ، ۱۳۷۳،ص۵ ) .
اصل بیست و پنجم کلیات نظام آموزش و پرورش مصوب شورای تغییر بنیادی آموزش و پرورش کشورمان (۱۳۶۷) تصریح دارد ” در تدوین و اجرای برنامه های آموزشی و پرورشی باید از شیوه هایی استفاده شود که توان تفکر ، تحلیل ، ابتکار ، خلاقیت ، نقد و تحقیق را تقویت کند و زمینه خودآموزی آنان را فراهم نماید “. براساس چنین ضرورتهایی است که اداره کل خاصی در ارتباط با رشد خلاقیت دانش آموزان در سیستم وزارت آموزش و پرورش پیش بینی شده است. بنابراین توجه به خلاقیت و نوآوری در سازمانهای آموزشی جزو رسالتهای اصلی بوده و اهمیت مضاعفی دارد.
طرح این موضوعات برای جامعه در حال توسعه ما از آن جهت مهم است که بدون توجه به آن هرگز به رشد ، توسعه و رفاه واقعی دست نخواهیم یافت . در این رابطه سخنان ارزشمند توشیودوکو( ۱۹۶۰) رئیس فدراسیون ملی صنایع ژاپن بسیار راهگشاست ” … ما نه هیچ منبع طبیعی داریم ونه هیچ قدرت نظامی ، ما فقط یک منبع در اختیارداریم ، ظرفیت ” ابداع مغزهایمان ” این همان منبع پایان ناپذیر است ، باید آنرا بسط داد ، تربیت کرد ، تمرین داد و مجهز ساخت این قدرت دماغی خواه ناخواه در آینده نزدیک به صورت گرانبهاترین ثروت مشترک بشریت در خواهد آمد ( کفایت ، ۱۳۷۳، ص ۴۲). بدیهی است صرف تقلید ازعلوم و نتایج یافته های دیگران ، واردات تکنولوژی ، تجهیزات و حتی تئوریهای علمی ( بصورت و…) کمتر به تولید فکر و ابداع منجر می گردد. فلذا با داشتن آهنگ ضعیف توسعه ناشی از تقلید و سفارش علم و تکنولوژی همواره فرسنگ ها از قافله شتابان پیشرفت بشری عقب خواهیم افتاد . متاسفانه تاکنون نیز کم وبیش به چنین سرنوشتی دچار بوده ایم . کل کشورهای جهان سوم وحتی جوامع در حال توسعه و ما نیز بسیاری از مفاخر علمی ، فلسفی ، ادبی و… خود را بی جهت واجد افتخاراتمان تلقی می کنیم آنها در واقع مقلد ، مترجم و یا حداکثر شارحان نظریات دیگران بوده اند. اغلب کسانی که به عنوان فیلسوف، دانشمند و… شرقی و ایرانی شناخته می شوند در واقع خالق نظریه و پدیده جدیدی نبوده اند بلکه نتیجه کار و خلاقیت دیگران را توضیح داده ، کرده و یا به عاریت گرفته اند براین اساس است که کل کشورهای عقب مانده جهان سهم بسیار اندکی از تولید دانش بشری و اختراعات دارند تا حدی که از مجموع یکصد اختراع مهم در دنیا حتی یک مورد آن به این قبیل کشورها تعلق ندارد .
ما بیش آز آنکه برای تلاش ، سخت گوشی ، ابداع ، تفکر، تعمق و مسئولیت اهمیت بدهیم به شانس ، راحت طلبی ، کپی برداری ، تقلید ، میانبر رفتن ، توجیه و…علاقمند هستیم . بنابراین نظام آموزشی ، اجتماعی ، اداری و حتی خانوادگی ما نیاز مبرم به تجدید نظر در شیوه های زندگی و باورهای خود بصورت تدوین روشهای مبتنی بر حمایت از خلاقیت دارد . بعبارت دیگر ما بیش از آنکه به یک دانش آموز و کارمند منضبط، دقیق و وظیفه شناس نیاز داشته باشیم به دانش آموز و کارمند مبتکر و خلاق نیاز داریم . در دوره کودکی و نوجوانی پرداختن به فعالیتهایی چون هنر، موسیقی، و میل به زیر و رو کردن ابزار مورد علاقه همه است فلذا مربی باید دانش آموزان را به شرکت فعال در ترسیم ، نقاشی ، درست کردن مدل و غیره ترغیب نماید بدیهی است که چنین فعالیتهایی کسب مهارتهای ساختی و پرورش خلاقیت از طریق ساختن و درست کردن چیزهای نو و بدیع بهتر از رونوشت برداری از چیزهایی است که قبلا دیگران ساخته اند( پورظهیر، ۱۳۸۴، ص ۱۷۴) بنابراین نوع برخورد و توجه رهبران جامعه ، سیاستگزاران ، برنامه ریزان آموزشی و اداری کشور و حتی خانواده ها با مقوله خلاقیت که آنرا در کودکان ، دانش آموزان ، دانشجویان ، محققین و کارکنان تقویت و یا تضعیف می نماید بسیارمهم و اساسی خواهد بود . بقول مرحوم پروفسور حسابی ” زندگی چیزی جز پژوهش و فهمیدن جدید نیست (موید نیا ، ۱۳۸۴، ص ۱۶۳). البته همانطوریکه ذکر شد صرف تاکید و تحسین از خلاقیت به حال جامعه سودمند نیست. نیاز مبرم وجود دارد که ماهیت موضوع ، روشهای پرورش وسیاست های حمایتی آن شناسائی و مورد توجه قرار گیرند . دستیابی به این هدف جز با انجام تحقیقات علمی و بکارگیری نتایج آن میسور نیست. جامعه مطلوب جامعه ای است که که همواره سعی دارد تا برای یکا یک اعضای خود فرصت شکوفائی استعدادها را با ایجاد حداکثر امکانات و تسهیلات فراهم آورد . معلمان و مربیان آموزشی می بایست دانش آموزان تیز هوش را در شکوفائی استعدادها و توانائیهایشان کمک نمایند (افروز ، ۱۳۶۴، ص ۱۷۹). احترام و ارزش قائل شدن به افکار و سوالات کودکان ( هرچند ظاهرا غیر عادی و کم اهمیت باشند ) ، ایجاد حس اعتماد به نفس، دادن آزادی عمل و فرصت تجربه ( هرجند همراه با آزمایش و خطا باشد) تشویق کنجکاوی و فاصله گرفتن از عادات و الگوهای ثابت تفکر و عمل نمونه ای از عناوین الزامات مربوط به رشد قوای خلاقانه کودکان محسوب می گردد. بنا براین برآنیم جهت نیل به این هدف مهم اجتماعی ، دست به انجام تحقیق محدود در خصوص این موضوع بزنیم. در مورد ضرورت تحقیق حاضر بطور خلاصه می توان چنین گفت :
با تقویت تفکر خلاقانه هزینه های آموزشی- اداری کاهش یافته ، روند انجام اموراصلاح شده وهمچنین در مورد موضوع مهم وقت به عنوان مشکل اساسی بشردر آینده صرفه جویی می شود.
با ابداع روشهای نو و دست آوردهای جدید ، شیوه های سخت انجام کارها کنار گذاشته شده وسطح رفاه وآسایش عمومی جامعه ارتقاء می یابد.
در رشد وتعالی فرهنگ و تمدن ملل، افراد خلاق و تیز هوش نقش اساسی دارند و به موازات بروز خلاقیت نیز اعتماد به نفس واحساس شکوهمندی زندگی انسانها و احساس افتخار ملی افزایش می یابد.
بدون داشتن تفکرات بدیع و نوآورانه، جامعه پیوسته در حال تقلید ، مصرف ، رخوت و وابستگی به سر خواهد برد بنا براین جامعه جهت رسیدن به تولید ، سرزندگی و استقلال نیاز به خلاقیت دارد .
[۱] – Edward De Bono
[2] – Toyenbee
[3] – Torrance
[4] – O’ Neil ” Abedi & Spial Berger
[5] – Coleman
[6] – Guilford
[7] – Wiliam James
[8] – Future shock
[9] – Alvin Toffler
[10] – Divergent thinking
[11] – Albert Einstein
[12] – Scheafer
قیمت فایل فقط 12,000 تومان
برچسب ها : تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس , تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس , بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس , بررسی خلاقیت فرزندان بین نگرش والدین , بررسی میزان خلاقیت فرزندان در بین جنسیت آنان , تاثیر متقابل معلمان شاگردان و خلاقیت , تحقیق بررسی خلاقیت دانش آموزان با نگرشهای فرزند پروری والدین در مدارس , توزیع میزان خ